Zoals we allemaal weten, zijn er steeds minder mensen die goed met geld kunnen omgaan. Steeds vaker komen jongeren en studenten in de problemen omdat ze hun rekeningen niet meer kunnen betalen. Hoe komt dat? Is het leven nou zoveel duurder geworden? Het probleem lijkt vooral veroorzaakt te worden omdat kinderen niet goed leren omgaan met geld. Dat zorgt er later voor dat ze de verkeerde prioriteiten stellen of dingen kopen die ze eigenlijk niet kunnen betalen. Hier vind je een aantal praktische tips om kinderen te leren omgaan met geld.
1. Maandelijks of wekelijks geld geven?
Je kunt ervoor kiezen om je kind elke maand of elke week een bepaald bedrag aan zakgeld te geven. Dit werkt heel goed vanaf dat het kind ongeveer 7 a 8 jaar oud is (groep 3 van de basisschool). Op deze leeftijd kun je heel goed kinderen leren omgaan met geld. Bij voorkeur geef je je kind wekelijks geld. Het is voor hen moeilijk te bevatten hoe lang een maand duurt, wat niet motiveert om te sparen. Stel dat je kind een zak knikkers wil kopen en daarvoor 3x zakgeld nodig heeft. Je kunt wel uitleggen dat hij drie weken moet wachten, maar drie maanden is voor een kind een enorm lange tijd.
2. Hoeveel zakgeld geef ik mijn kind?
Zakgeld is een lastige kwestie. Het is verstandig om kinderen eigen geld te geven, zodat kinderen leren omgaan met geld en wat er gebeurt als het geld op is. Maar ja: hoeveel geef je een kind eigenlijk per week? Dit hangt voor een groot deel af van de leeftijd van je kind. Bij voorkeur zorg je ervoor dat je kind elke week een bedrag geeft, waarmee ze iets kunnen kopen wat ze lekker of leuk vinden (een zakje snoep, een zakje knikkers…). Het bedrag moet wel elk jaar iets omhoog gaan, omdat de wensen van een kind ook veranderen met de leeftijd. Meestal begin je met een klein bedrag (0,50 cent per week) en werk je omhoog totdat je kind als het in groep 8 van de basisschool zit een bedrag tussen de 3 en 5 euro per week krijgt.
3. Laat je kind bijverdienen
Wil je kinderen leren omgaan met geld, dan is het een goed systeem om je kind zelf wat te laten verdienen. Dit kun je doen door sommige klusjes te belonen met een bepaald bedrag dat je van tevoren afspreekt. Let op dat je dit alleen doet met bijzondere dingen, dus niet met simpele huishoudelijke taken! Doe je dit wel, dan zal je kind leren dat dingen zoals even helpen afruimen, afwassen of vegen altijd een beloning oplevert. Je kunt daarom beter bijzondere klussen belonen, bijvoorbeeld het wassen van de auto, het wieden van onkruid of het wassen van de ramen. Geef je kind er zoveel voor dat het echt helpt bij het sparen, maar ook weer niet zoveel dat één klusje genoeg is om het spaardoel te halen.
4. Geef je kind een tellende spaarpot
Of je nu kiest voor een elektronische spaarpot die alle munten bij elkaar optelt, of een stenen spaarvarken waar je op kunt schrijven: kies een spaarpot waarmee je kind goed kan bijhouden hoeveel erin zit. Dit helpt je kind te zien hoeveel geld erin zit, hoeveel er nog bij moet om het doel te halen en hoe lang dat ongeveer zal duren. Naarmate je kind ouder wordt, zal hij sneller leren uitrekenen hoe hij het handigst en snelst zijn spaardoel kan bereiken. Dit leert je kind omgaan met geld, omdat hij zich bewuster wordt van de hoeveelheid die er beschikbaar is.
5. Help je kind bij het zoeken naar een goed spaardoel
Help je kind een spaardoel te kiezen. Het is belangrijk dat je kind enerzijds iets kiest dat duur genoeg is om voor te sparen (het is aan te raden iets te kiezen dat minimaal 3 weken sparen kost), maar dat anderzijds wel haalbaar is. Een achtjarige laten sparen voor een groot modelvliegtuig dat hij pas over een jaar zal kunnen betalen is dus niet handig. Kies een realistisch doel, dat goed haalbaar is. Stimuleer je kind ook om dit doel daadwerkelijk uit te voeren als er genoeg is gespaard. Sommige kinderen hebben de neiging om, als er meer geld in de spaarpot zit, het geld niet meer uit te willen geven. Dit kan leiden tot een gierige neiging, die ook niet gezond is.
6. Oudere kinderen leren omgaan met geld
Bij het ouder worden kun je andere manieren toepassen om kinderen te leren omgaan met geld. Er is altijd een fase waarin je kind te oud is voor alleen maar wat zakgeld, maar nog te jong om echt te gaan bijverdienen. Dit is de fase waarin bijvoorbeeld kleedgeld wonderen kan doen. Geef je kind een realistisch bedrag, waarmee hij zelf mag gaan winkelen. Maak wel duidelijk dat het geld alleen aan kleren of schoenen mag worden uitgegeven – dus niet aan speelgoed! Je ontdekt snel genoeg of jouw kind hier moeite mee heeft of niet. Overigens is het dus niet zo dat je niet meer met je kind mee hoeft naar de winkel als hij of zij kleedgeld krijgt. Begeleiding bij het uitzoeken en kopen van nieuwe spullen is essentieel om je kind te leren omgaan met geld.
7. Verwen je kinderen niet!
Ongeacht hoe zielig het verhaal van jouw zoon is dat iedereen in de klas een iPad heeft en hij niet: wil je je kind leren omgaan met geld, dan zul je duidelijk moeten maken hoe duur zo’n gadget eigenlijk is. Maak je kind ook bewust van de langere termijn: waarom wil je een iPad? Wat is het nut ervan? Heb je hier over de langere termijn voordeel van? Zal het zichzelf terugverdienen? Zo kun je je kind leren te investeren in dingen die in de toekomst voordelig zijn. Een nieuwe boormachine voor papa kan een veel nuttigere investering zijn dan een iPad voor je zoon: papa kan dan tenminste een gaaf bed voor zoonlief in elkaar schroeven!
8. Sparen is geld vergaren
Dit oude spreekwoord is nog steeds waar. Zeker nu de regeling voor studiefinanciering anders wordt en het maar de vraag is of jouw kind ‘goedkoop’ kan studeren, is het verstandig op tijd te sparen. Je kunt ook een spaarpot aanleggen om jouw kind zijn rijbewijs te laten halen bijvoorbeeld. Spaar dit geld duidelijk zichtbaar voor je kind, zodat hij of zij ook weet dat je dat doet. Het is een leuk idee om op de 18e verjaardag van je kind aan te komen met een bankrekening waar je elke maand wat op hebt gestort, maar wil je je kinderen leren omgaan met geld, dan betrek je ze ook hierin door het geld zichtbaar te sparen.
Eigenlijk is dat ook meteen de hoofdconclusie van dit artikel: maak geld zichtbaar en inzichtelijk voor je kinderen! Een kind leren omgaan met geld is alleen mogelijk als je er duidelijk en open over bent. Wees ook eerlijk ten opzichte van jezelf: kun je zelf wel goed omgaan met geld? Geef je wel het goede voorbeeld? Geef je zelf een verkeerd voorbeeld door allerlei dure dingen te kopen, dan wordt het moeilijk je kinderen te leren omgaan met geld… Nog één laatste tip, zowel voor jezelf als voor je kind: kies bij verjaardagen voor wat grotere cadeaus en bij alle andere gelegenheden (sinterklaas, kerst…) voor goedkopere, betaalbare cadeautjes. Zo leert hij of zij prioriteiten stellen en het scheelt een aanzienlijke hoeveelheid geld in wat toch al de duurste maand van het jaar is.
